۲۰۱۵ | سال رنج بشر

تحولات اين سال را نمي‌توان‌ماه به‌ماه بررسي كرد؛ هر روز سال 2015 دستخوش اتفاقاتي بوده كه به غم بشريت افزوده است.
سال 2015، جهان ما غمگين بود. اگر زماني دامنه كشتار و خونريزي به كشورهاي جهان سوم و مناطقي چون خاورميانه و آفريقا محدود مي‌شد، سال گذشته زندگي همه مردم جهان دستخوش بحران بود و از آسيا گرفته تا اروپا و آمريكا همه طعم مرگ را چشيدند. در سالي كه تعداد آواره‌هاي جهان از مرز 60ميليون نفر گذشت، سازمان ملل اعلام كرده كه 16ميليون كودك هم در مناطق درگيري و مناطق دچار بحران به دنيا آمده‌اند. براي اينها چه آينده‌اي مي‌توان متصور بود؟ جهان ساخته دست بشر اين روزها حال خوشي ندارد، هزاران انسان بي‌گناه طي يك سال اخير جان خود را از دست داده‌اند و هزاران نفر ديگر همچنان شب و روزشان را با حس نزديك به مرگ مي‌گذرانند.

• پاريس؛ شهر وحشت

اروپا و فرانسه سال 2015را با حمله نيروهاي وابسته به داعش به دفتر مجله شارلي ابدو در پاريس آغاز كردند؛ حمله‌اي كه 12كشته به جا گذاشت. اما تراژدي بزرگ‌تر براي فرانسوي‌ها در انتهاي سال رخ داد. در 13نوامبر چند جوان فرانسوي و بلژيكي كه با گروه تروريستي داعش در ارتباط بودند طي كمتر از 2ساعت به 6نقطه از پايتخت فرانسه حمله كردند. اين حمله‌ها 130كشته و بيش از 350زخمي به جا گذاشت. هنوز يكي از 9فرد مهاجم فراري است و فضاي امنيتي بي‌سابقه‌اي بيشتر كشورهاي اروپايي را در بر گرفته است.

• سقوط قيمت نفت

اگرچه در سال 2015 از بحران‌هاي مالي گسترده سال‌هاي قبل خبري نبود اما اقتصاد جهان سال پرتلاطمي را گذراند؛ سال رسوايي شركت‌هاي بزرگ و همچنين كندشدن روند رشد اقتصادي چين. اما مهم‌ترين اتفاق اقتصادي اين سال را سقوط قيمت جهاني نفت بايد دانست. قيمت نفت طي اين سال به شكل بي‌سابقه‌اي روندي نزولي به‌خود گرفت و از 110دلار در هر بشكه طي 2سال پيش به حدود 36دلار طي يك هفته اخير رسيد. قيمت كنوني نفت را زنگ خطر جدي براي كشورهاي توليدكننده نفت توصيف كرده‌اند كه طي 11سال اخير بي‌سابقه بوده است. با توجه به روند كنوني سقوط قيمت‌ها، حتي پيش‌بيني مي‌شود در سال آينده ميلادي قيمت هر بشكه نفت به زير 20دلار برسد.

• كشتار شيعيان در نيجريه

در آخرين‌ماه سال 2015، نيجريه صحنه كشتار وحشيانه شيعيان توسط ارتش اين كشور بود. در اين حمله، نيروهاي ارتش با يورش به محل زندگي شيخ ابراهيم زكزاكي، رهبران شيعيان نيجريه، و همچنين حسينيه بقيه‌الله در شهر زاريا كه محل استقرار اوست، بيش از هزار نفر را قتل عام كردند. شيخ زكزاكي نيز به‌شدت زخمي و بازداشت شد. جمعيت شيعيان نيجريه طي سال‌هاي اخير رشد زيادي داشته و تا 10ميليون نفر برآورد مي‌شود. مساجد شيعيان در نيجريه طي سال 2015هدف حمله‌هاي تروريستي گروه بوكوحرام نيز بوده كه از ابتداي سال با گروه داعش اعلام بيعت كرد.

• روهينگيا؛ مسلمانان رانده‌شده

نيمه سال 2015جهان شاهد يكي از دردناك‌ترين اتفاقات مربوط به آوارگان بود. بيش از 100هزار نفر از مسلمانان روهينگيا به‌دليل فشارهاي نظام آپارتايد در ميانمار به دريا زدند تا جان خود را نجات دهند. با ممانعت كشورهاي جنوب شرق آسيا ازجمله مالزي، اندونزي و تايلند براي پذيرش آنها، اين افراد‌ماه‌ها در ميان آب‌هاي منطقه سرگردان ماندند تا بالاخره با انتشار تصاويرشان و عكس العمل‌هاي جهاني اين كشورها مجبور به پذيرش آنها شوند. ميانمار، كشوري فقير با 51ميليون نفر جمعيت است كه 80درصد آن را بوداييان تشكيل مي‌دهند. اقليت روهينگيا با يك ميليون و 300هزار نفر جمعيت از حقوق شهروندي محروم هستند و در كمپ‌هايي به دور از شهرها زيرنظر نيروهاي دولتي زندگي مي‌كنند.

• توافق قرن

ايران و قدرت‌هاي جهاني در تابستاني كه گذشت بعد از يك دهه مذاكره و چانه‌زني، سرانجام به توافقي درباره برنامه هسته‌اي كشورمان رسيدند كه بسياري از تحليلگران و ناظران سياسي دنيا، از عبارت توافق قرن براي توصيف آن استفاده كردند. براساس اين توافق كه در نتيجه 3هفته مذاكره شبانه‌روزي در وين با حضور وزراي خارجه آمريكا، روسيه، چين، فرانسه، انگليس، آلمان و ايران به‌دست آمد، حق غني‌سازي براي ايران به‌عنوان يك قدرت هسته‌اي به رسميت شناخته شد و قرار شد در مقابل تضمين نظارت بين‌المللي بر فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران، تحريم‌هاي ظالمانه عليه كشورمان لغو شود.

• فاجعه منا

جهان اسلام در سال‌2015 شاهد مرگبارترين حادثه در تاريخ حج بود. فاجعه منا كه طبق آمار خبرگزاري آسوشيتدپرس، بيش از 2هزار و 400و طبق آمار خبرگزاري فرانسه بيش از 2هزار و 200قرباني به جا گذاشت، به اعتقاد بسياري به‌دليل ناكارآمدي آل سعود در مديريت مناسك حج رقم خورد. اين آمار 4برابر آماري است كه از سوي دولت عربستان منتشر شده است. 464نفر از هموطنان مان نيز در اين حادثه كه در روز عيد قربان و در مراسم رمي جمرات رخ داد، جان خود را از دست دادند. طبق اعلام وزارت خارجه كشورمان همچنان 10نفر از هموطنان‌مان مفقود هستند.

• ادامه كشتار فلسطيني ها

يك سال پس از هجوم اسرائيلي‌ها از زمين، هوا و دريا به باريكه غزه و كشتار بيش از 2هزار نفر از فلسطيني‌هاي ساكن اين منطقه، فلسطين بار ديگر در سال 2015شاهد كشتار مردم به‌دست نظاميان رژيم صهيونيستي بود. طي 3‌ماه آخر سال و با آغاز موج جديدي از درگيري‌ها دركرانه باختري كه بدليل ورود شهرك‌نشينان و نظاميان اسرائيلي به مسجدالاقصي آغاز شد، دست‌كم 140فلسطيني در حمله نظاميان اسرائيلي كشته شدند. از مقاومت فلسطيني‌ها طي‌ماه‌هاي اخير در برابر حمله‌هاي نيروهاي رژيم صهيونيستي به‌عنوان «انتفاضه سوم» ياد مي‌شود. درگيري‌ها در نقاط مختلف كرانه باختري همچنان ادامه دارد.

• يمن، زير حمله

با گذشت 3‌ماه از سال، حمله‌هاي هوايي جنگنده‌هاي ائتلاف كشورهاي عرب حاشيه خليج‌فارس به رهبري عربستان به يمن آغاز شد. سعودي‌ها طي اين سال در حمايت از دولت مستعفي يمن بسياري از شهرهاي اين كشور در شمال، جنوب و غرب را هر روز هدف قرار دادند. طبق آمار سازمان ملل، طي اين مدت بيش از 7هزار و 400نفر از مردم يمن در اثر اين حمله‌ها جان خود را از دست داده‌اند و حدود 14هزار نفر هم زخمي شده‌اند. عربستان همچنين مانع رسيدن كمك‌هاي بشردوستانه سازمان ملل و كشورهاي منطقه به يمن شده تا 21ميليون يمني دچار قحطي بي‌سابقه‌اي شوند.

• بحران پناهجويان در اروپا

آوارگان جنگ در خاورميانه و آفريقا ديگر به ماندن و مردن در كمپ‌هاي كشورهاي همسايه رضايت نمي‌دهند. آنها از ابتداي سال‌2015 براي رسيدن به محيطي امن براي زندگي، راهي اروپا شدند. در اين سال تعداد پناهجوياني كه با عبور از درياي مديترانه خود را به خاك اروپا رساندند از مرز يك ميليون نفر گذشت. اين تعداد پناهجو چيزي حدود 5برابر سال 2014بوده است. قاره سبز، پس از جنگ جهاني دوم هيچ‌گاه اين تعداد پناهجو به‌خود نديده است. طبق گزارش سازمان ملل حدود 3هزار و 500نفر از اين افراد نيز طي سال 2015در ميان امواج مديترانه جان خود را از دست دادند.

• افول تروريست‌ها در عراق و سوريه

«داعش» اصلي‌ترين كليدواژه خبرهاي مهم جهان طي سال‌2015 بود. در سال2015 هم اين گروه تكفيري در وحشيگري و جنايت پيشاپيش ديگر گروه‌هاي تروريستي حركت كرد. هيچ قوم و مذهبي نيز از دست اين گروه در امان نبوده و مردم از افغانستان، عراق و سوريه گرفته تا يمن، كويت، مصر، ليبي، سودان، نيجريه، مالي و خاك اروپا و آمريكا شاهد تروريسم داعشي بوده‌اند. با اين حال، سالي كه با كشتار مردم كوباني در شمال عراق توسط نيروهاي داعش آغاز شد با شكست‌هاي پي در پي اين گروه در شرق عراق و سوريه به پايان رسيد. گروه‌هاي تروريستي طي‌ماه‌هاي اخير بخش‌هاي وسيعي از مناطق تحت كنترل خود را در اين دو كشور از دست داده‌اند تا به گفته حيدرالعبادي، نخست‌وزير عراق، سال 2016سال شكست كامل تروريست‌ها در عراق باشد.